چرا کبد چرب مي شود
بيماري کبد چرب يکي از بيماريهاي مهم دنياي امروز بهشمار ميرودکه يکي از دلايل عمده آن چاقي است. در فرايند چاقي، چربي در نقاط مختلف بدن فرد رسوب ميکند که يکي از آن نقاط هم ميتواند کبد باشد.
با توجه به اينکه دور کبد کپسولي به نام کپسول « گلايسون» قرار دارد، تجمع چربي زير اين کپسول و همچنين داخل بافتهاي کبد باعث بهوجود آمدن عارضه کبد چرب خواهد شد.
عوامل زيادي در ايجاد اين بيماري دخيل هستند که ازجمله آنها ميتوان به اين موارد اشاره کرد:
هپاتيتهاي ويروسي: يکي از عواملي که باعث ابتلا به کبد چرب ميشود هپاتيتهاي ويروسي هستند؛ يعني چون بافتهاي کبدي در افرادي که به هپاتيتB يا C مبتلا هستند آسيب ميبينند، ممکن است در درازمدت باعث چرب شدن کبد هم بشود.
بيماريهاي خودايمني: از بيماريهاي خود ايمني هم ميتوان بهعنوان عامل ديگري براي ابتلا به بيماري کبد چرب ياد کرد؛ يعني بيماريهايي که خود بدن عليه خودش واکنش نشان ميدهد. مانند بيماريهاي آرتوئيد روماتوئيد يا همان روماتيسم.
وراثت: وراثت در بروز اين بيماري نقش مهمي دارد. چون در بعضي خانوادهها همه بهطور ارثي اضافه وزن دارند و آن را به نسلهاي بعد هم منتقل ميکنندکه همين موضوع عاملي براي ابتلا به چرب شدن کبد محسوب ميشود.
مصرف بعضي داروها: علت ديگري که ميتواند عامل ابتلا به بيماري کبد چرب باشد مصرف داروهايي است که دفع آنها از کبد صورت ميگيرد.
سوءتغذيه: افرادي که رژيم غذايي مناسبي ندارند؛ يعني دقيقا افرادي که آن طرف طيف چاقي قرار ميگيرند نيز ميتوانند در معرض ابتلا به بيماري کبد چرب باشند. اين افراد ممکن است بهدنبال تغذيه ناسالمي که در آن بيش از حد از چربيها استفاده ميشود، نتوانند تمام گروههاي غذايي مهم را دريافت کنند. در واقع اگر شخص بخواهد تغذيه درستي داشته باشد بايد نيمي از انرژي روزانهاش (55-50درصد)را از کربوهيدراتها دريافت کند و حدود 15-20در صد را هم از پروتئينها بگيرد. اما حداکثر چربي که فرد ميتواند دريافت کند فقط30درصد کالري روزانهاش است. ولي شکل هرم غذايي بعضي افراد نامناسب است؛ يعني گاهي با وجود اينکه ميزان دريافت کالري آنها هم زياد نيست ولي به جاي اينکه 30درصد آن را از چربيها بگيرند، 50درصدش را از چربيها دريافت ميکنند. ضمن اينکه مواد غذايي مورد استفاده آنها هم بيشتر شامل فستفود و انواع هلههوله مانند چيپس، پفک و... است. بدينترتيب چون نميتوانند مواد مغذي لازم براي بدن را دريافت کنند، با مشکلات زيادي ازجمله ابتلا به کبد چرب روبهرو شوند.
وقتي رژيمهاي لاغري دردسرساز ميشوند
متأسفانه بعضي افراد با گرفتن رژيمهاي لاغري نادرست، غيرعلمي و غيراصولي که امروزه تبليغات زيادي هم دارند و مثلا وعده ميدهند که در يکماه 10کيلو وزن کم کنيد، در 2ماه 20کيلو لاغر شويد و... در معرض ابتلا به بيماري کبد چرب قرار ميگيرند. اين افراد چون ميخواهند وزنشان را به سرعت پايين بياورند، بهدنبال کاهش وزن شديد با مشکلات زياد و بيماريهاي مختلفي مانند ريزش مو، اختلالات پوستي و دردهاي استخواني ناشي از بيماريهاي مفصلي و... مواجه ميشوند که يکي از آنها هم ميتواند بيماري کبدچرب باشد.
چطور تشخيص دهيم کبدمان چرب شده
براي تشخيص کبد چرب 2راه وجود دارد؛ نخستين راه استفاده از سونوگرافي است که شخص ميتواند با مراجعه به متخصص راديولوژي کبدش را سونوگرافي کند و متوجه شود که کبدش چرب هست يا نه و اگر هم چرب است در چه درجهاي قرار دارد. کبد چرب 3مرحله (گريد) دارد که اگر بيمار به مرحله سوم رسيده باشد، در واقع مستعد ابتلا به «سيروزکبدي» و از دست دادن بافت کبد است. راه دوم براي تشخيص چربي کبد، آزمايش خون است. در اين آزمايش، بيماري با بررسي ميزان آنزيمهاي کبدي تشخيص داده ميشود. يعني اگر ميزان اين آنزيمها بالا باشد شخص مبتلا به کبد چرب است.
علائم بيماري کبد چرب
با توجه به اينکه بيماري کبد چرب يک بيماري خاموش است، هيچ علامتي ندارد؛ يعني نه باعث زردشدن شخص ميشود و نه التهاب، ورم و دردي به همراه دارد؛ يعني ممکن است کبد شخصي سالهاي سال چرب باشد و حتي به سمت سيروز کبدي هم برود؛ ولي متوجه آن نشده باشد. سيروز کبدي مرحلهاي است که بافت کبد با مشکل مواجه ميشود و گاهي حتي با کاهش هوشياري همراه است. بنابراين از وجود بسياري از بيماريهاي خاموش که علائمي ندارند قبل از آزمايش نميتوان آگاه شد. پس اگر فردي سابقه ارثي دارد، چاق است يا داروهايي ميخورد که کبد را تحتتأثير قرار ميدهند، هپاتيت دارد يا سابقه بيماريهاي خودايمني در خانوادهاش وجود دارد بايد حتما براي تشخيص بيماري کبدچرب به پزشک مراجعه کند. فراموش نکنيد که افراد با وزن طبيعي هم ميتوانند تحتتأثير ديگر عوامل مؤثر در ابتلا به کبد چرب در معرض ابتلا به آن قرار داشته باشند. بنابراين با داشتن يک يا 2عامل مؤثر در ابتلا به اين بيماري بهتر است آزمايشهاي لازم را انجام دهيد.
رژيم غذايي مناسب
رژيم غذايي مناسب اولا بايد براساس هرم غذايي؛ يعني شامل تمام مواد غذايي لازم باشد. ولي چون بهترين درمان براي کبد چرب، کاهش وزن است بايد بهتدريج ميزان دريافت کالري کم شود؛ يعني اگر شخص نرمال بايد بين 6 تا11واحد نان و غلات دريافت کند حالا که به کبدچرب دچار شده، همان کمترين ميزان لازم يعني 6واحد براي او کافي است. در مورد ميوهها هم که مصرف روزانه آنها بايد بين 3 تا 4واحد باشد، 3واحد براي کبدهايچرب کافي است. مصرف شير و لبنيات هم که در حالت طبيعي بايد3 تا 4واحد باشد براي افرادي با کبد چرب حداقل آن؛ يعني 3واحد تجويز ميشود. در ضمن اين افراد فقط ميتوانند از چربيهاي غيراشباع استفاده کنند.
مصرف آنتي اکسيدانها
يکي ديگري از مواردي که افراد داراي کبد چرب بايد آن را در نظر بگيرند، مصرف آنتياکسيدانهاست. آنتياکسيدانها موادي هستند که با اکسيداسيون در سطح سلول مقابله ميکنند و انواع مختلفي دارند که بعضي از آنها محلول در چربيها هستندمانند ويتامين «اي» که براي افرادي با کبد چرب مفيد است واين افراد البته با تجويز پزشک ميتوانند از آن استفاده کنند. دسته ديگري از آنتياکسيدانها هم محلول در آب هستند که از آنها هم ميتوان استفاده کرد. مثل آنتياکسيدانهايي که در گوجهفرنگي وجود دارند يا آنتياکسيدانهاي مختلف ديگري که در سبزيجات مختلف بهويژه سبزيجات رنگي ديگر وجود دارند.
مصرف املاح
مصرف بعضي املاح هم بهدليل داشتن آنتياکسيدان به افرادي با کبد چرب توصيه ميشود. مثل «سلنيم» که در حالت طبيعي در غلات کامل مانند انواع حبوبات و سبزيجات وجود دارد. همچنين از مکمل آن هم ميتوان بهعنوان قرصهاي حاوي سلنيم استفاده کرد.
انجام ورزشهاي روزانه
انجام مرتب فعاليتهاي ورزشي ميتواند در درمان و حتي پيشگيري از ابتلا به بسياري از بيماريها ازجمله کبد چرب مؤثر باشد. زيرا داشتن تحرک و فعاليتهاي بدني باعث سوختوساز بيشتر بدن و در نتيجه جمع نشدن چربي در قسمتهاي مختلف بدن ازجمله کبد شده و براي سلامت بيشتر به همه افراد توصيه ميشود.
پروبيوتيکها
«پروبيوتيک» به ميکروبهاي مفيدي گفته ميشود که عملکرد خوبي براي بدن ما دارند و بهطور طبيعي در بسياري از مواد غذايي ازجمله سبزيجات و ميوهها وجود دارند که آن را به لبنيات هم ميتوان اضافه کرد. مثلا انواع ماست را با فراوريهاي خاص ميتوان به ماستهاي پروبيوتيک تبديل کرد.
باکتريهاي مفيد بهطور طبيعي در روده هم وجود دارند که ويتامين «کا» و« ب» توليد ميکنند که وقتي مصرف اين پروبيوتيکها هم بالا ميرود ميتوانند با کبد چرب مقابله کنند.
سبزيجات مفيد براي کبد چرب
سبزيجات سبز رنگ که در انواع غذاها مانند بعضي خورشها هم هستند، بهطور کلي براي درمان کبدچرب مفيدند ولي مصرف بعضي انواع آن مانند «سير» بيشتر توصيه ميشود. زيرا حاوي آنتياکسيدانهاي خوبي براي مقابله با کبد چرب است.
گريپ فروت، سيب، ليموترش و آواکادو هم ازجمله ميوههايي هستند که چون حاوي آنتياکسيدان زيادي هستند بيشتر به درمان کبد چرب کمک ميکنند.
هويج و انواع کلم ازجمله کلم بروکلي، قمري، پيچ و... هم ازجمله سبزيهاي بسيار مفيد و مؤثر در بيماري کبد چرب است.
مصرف چاي سبز هم عامل مهم ديگري براي درمان کبد چرب بهشمار ميرود.
انواع غلات، نانها يا ماکارونيهاي حاوي سبوس هم ميتوانند براي افرادي که کبدچرب دارند مفيد باشد.
نظرات شما عزیزان:
برچسبها: